فرمت بندی مقاله

فرمت بندی مقاله یا فرمتینگ مقاله

فهرست مطالب

• فرمت مقاله، فرمت بندی فرمتینگ چیست؟
• انواع فرمت مقاله یا استاندارد سازی مقاله کدام است؟ 
• چرا مجلات در مورد فرمتینگ مقاله سخت گیری می کنند؟
• چگونه استاندارد سازی مقاله تخصصی برای چاپ در مجلات معتبر و یا ارایه به کنفرانس ها و همایش ها، انجام می گیرد؟
• چک لیست فرمت بندی مقالات علمی شامل چه مواردی است؟

فرمت مقاله یا فرمتینگ چیست؟

فرمتینگ مقاله یا استاندارد سازی مقاله  تمام کارهایی است که براساس راهنمای مجله برای روی مقاله انجام می گیرد و مقاله را آماده سابمبت در مجله مربوطه می نماید.

انواع فرمت مقاله یا استاندارد سازی مقاله کدام است؟ 

به طور کلی برای هر مقاله، پایان نامه، رساله و یا گزارش علمی دو نوع فرمت بندی وجود دارد.

نوع اول فرمت بندی محتوایی مقاله: 

فرمتینگ محتوایی نوعی از فرمت بندی است که اصطلاحا به آن فرمت بندی نویسنده گان هم می گویند. همانطور که از نام آن مشخص است، تاکید بر فرمت محتوای علمی مقاله بوده و رعایت این نوع از فرمت بندی بر عهده نویسنده گان مقاله است.

چگونگی و نحوه فرمت بندی محتوایی مقاله در بخش راهنمای نویسنده گان   (Instructions for Authors) قرار دارد که معمولا به صورت یک فایل پی دی اف است. در فرمت بندی محتوایی نویسنده ملزم به نگارش و تدوین  بخش های مختلف مقاله بر اساس دستورالعمل خاص هر مجله و محدویت های آن است.

به عنوان مثال به نویسنده گفته می شود که در چکیده مقاله باید اهمیت پژوهش، روش کلی تحقیق و نتایج مهم قید شده و همچنین تعداد کلمات مقاله حداکثر 250 تا 350 کلمه باشد.  

نوع دوم فرمت بندی ساختاری مقاله:

فرمت بندی ساختاری نوعی از فرمت بندی است که ساختار بخش های مختلف مقاله مانند عنوان، اسامی و آدرس نویسنده گان، چکیده، کلمات کلیدی، مقدمه، مواد و روش ها، نتایج، بحث، جمع بندی، جداوال، اشکال و رفرنس ها از نظر فونت، سایز، حاشیه و ساختار در قالب درخواستی مجله تنظیم می گردد. دستورالعمل فرمت بندی ساختاری در بخش راهنمای نویسنده گان مجله قرار دارد. این نوع فرمت بندی و استاندارد سازی توسط موسسه رادان انجام می شود.     

چرا مجلات در مورد  کیفیت فرمت مقاله سخت گیری می کنند؟ 

همانطور که می دانید، یک مجله هر سال تعداد زیادی مقاله چاپ می کند و بعد از گذشت چندین سال، تعداد مقالات چاپ شده خیلی زیاد می شود. حال تصور کنید هر نویسنده بر اساس سلیقه خودش مقاله را فرمت بندی و تدوین کند. بی شک بی نظمی و آشفتگی بوجود آمده واقعا آزاردهنده خواهد بود.

بنایراین مجلات تاکید خاصی روی به فرمت در آوردن مقالات دارند. علاوه بر این، فرمت بندی سبب می شود، مطالب علمی با نظم و پیوستگی مناسب ارایه شوند و درک ان برای خواننده گان آسان تر باشد. فرمتینگ مقاله همچنین به موتور های جستجو همانند گوگل کمک می کند تا مطالب و مقالات را بهتر و سریع تر پیدا کرده و در اختیار پژوهشگران قرار دهند. 

با توجه به اهمیت موضوع، مجلات بلافاصله بعد از سابمیت مقاله، فرمت بندی مقاله را بررسی کرده و در صورت وجود کوچکترین ایراد، مقاله را برای اصلاح فرمتینگ برگشت می دهند. ارسال مجدد با ایراد فرمت بندی، نوعی بی احترامی به مجله محسوب شده و در بسیاری از موارد، سبب ریجکت مقاله می شود. در فرمت بندی نکات دقیق و ظریفی وجود دارد که رعایت همه آنها الزامی است.  

چگونه استاندارد سازی مقاله تخصصی برای چاپ در مجلات معتبر و یا ارایه به کنفرانس ها و همایش ها، انجام می گیرد؟

فرمت بندی مقاله برای ارایه به هر مجله، کنفرانس و همایش باید بر اساس دستورالعمل خاص همان مجله، کنفرانس و همایش صورت گیرد. متاسفانه گاهی اوقات مجلات مختلف یک ناشر، همانند الزویر، دستورالعمل های متفاوتی دارند که این موضوع کار را سخت تر می کند.

به هر حال علی رغم تفاوت ها، ساختار کلی چک لیست فرمت بندی تقریبا برای اغلب مجلات معتبر آی اس آی،  یکسان است. ممکن است برخی از بخش ها مانند بخش نتیجه گیری و بحث در هم ادغام شوند و یا بخش هایی مانند ضمایم وجود نداشته باشند.

چک لیست فرمت بندی مقاله برای ژورنال شامل چه مواردی است؟

چک لیست فرمت مقاله برای ژورنال شامل موارد زیر است. 

1. عنوان مقاله (Title page)
2. چکیده مقاله (Abstract)
3. مقدمه (Introduction)
4. مواد و روش‌ها (Materials and methods)
5. نتایج (Results)
6. بحث (Discussion)
7. جمع بندی (Conclusion)
8. قدردانی (Acknowledgements)
9. رفرنس ها (References)
10. لیست جداول (Tables)
11. فهرست اشکال (Figures)
12. ضمایم (Appendices)

بهتر است قبل از شروع فرمت بندی مقاله، از کامل بودن مطالب چک لیست، برای هر بخش اطمینان حاصل شود. در اینجا هر یک  از این  بخشها  و الزامات آنها شرح داده می شود.

1. عنوان مقاله

عنوان مقاله باید ساده، گویا، دقیق، جامع و علمی باشد. توصیه می شود، تعداد کلمات مقاله حدود 12 تا 15 کلمه باشند. بعد از عنوان مقاله اسامی نویسندگان و وابستگی‌های سازمانی (Affiliation ) آنها قید می شود.

2. چکیده 

این نکات در نوشتن چکیده رعایت شوند:

1. چکیده باید جامع بوده و مستقل از سایر بخش ها باشد و بدون مراجعه به سایر بخش های مقاله، اطلاعات تقریبا کاملی را به خواننده بدهد.
2. در چکیده ضمن بیان اهمیت موضوع پژوهش، روش کلی انجام پژوهش بیان شده و نتایج اصلی بدست آمده قید می شود. 
3. به هیچ عنوان نباید در آن رفرنس و منبع وجود داشته باشد.
4.  تعداد کلمات مجاز در چکیده، اغلب به 250 تا 300 کلمه محدود است. به هر حال، تعداد دقیق کلمات در دستورالعمل مجله قید شده است.
5.  زمان افعال مورد استفاده در چکیده باید در زمان گذشته باشند و تا حد امکان از کاربرد کلمات اختصاری پرهیز نمود.
6. در انتهای چکیده 5 تا 10 کلمه کلیدی قید می شود. کلمات کلیدی نباید قبلا در عنوان استفاده شده باشند.

3. مقدمه

مقدمه خوب و استاندارد باید از چهار بخش تشکیل شده باشد. 

• بخش اول: تعریف دقیق موضوع پژوهش و بیان اهمیت آن در 2 تا 3 پاراگراف.
• بخش دوم: ارایه پیشینه دقیق در 10 تا 15 پاراگراف.
• بخش سوم: بیان اهداف پژوهش به صورت دقیق و گویا در 1 تا 2 پاراگراف.
• بخش چهارم: بیان مهمترین پیامد های علمی و کاربردی آتی پژوهش در 1 تا 2 پاراگراف

4. مواد و روش ها

روش بکار رفته در پژوهش به صورت دقیق قید شود. بیان روش تحقیق باید به گونه ای باشد که سایر پژوهشگران بتوانند، این را را تکرار کنند. این بخش باید بتواند به این سوالات پاسخ دهد.

الف. پژوهش انجام شده کمی بوده یا کیفی، کاربردی بوده و یا بنیادی؟ 

ب. روش نمونه برداری و جمع آوری اطلاعات چگونه بوده؟ نمونه برداری تصادفی بوده یا غیر تصادفی؟ 

ج. آنالیز داده ها چگونه بوده؟ از چه برنامه هایی استفاده شده؟ تکنیک های مورد استفاده کدام بوده اند؟

د. زمان انجام پژوهش در چه سالی بوده و در کدام منطقه انجام شده است؟

5. نتایج

در بخش نتایج باید دستاورد های مهم و اصلی و به صورت منظم و اصولی ارایه گردد. نتیجه پژوهش در قالب شکل ها، جدول ها و نمودارهای استاندارد ارایه می گردد. در ارایه بخش نتایج باید این موارد رعایت گردد.

الف. نتایج بر اساس نظم منطقی و اصولی و دسته بندی شده ارایه گردد. به عنوان مثال، اگر یک پژوهش از دو بخش آزمایشگاهی و میدانی تشکیل شده است، نتایج هر بخش جداگانه ارایه شود و از مخلوط کردن آنها باید دوری کرد.

ب. تمامی جداول، اشکال، نمودارها و گراف ها باید بر اساس دستورالعمل مجله تهیه و به صورت دقیق شماره گزاری شوند تا ارجاع به آنها دقیق و آسان تر شود.

ج. به هیچ عنوان نباید، اطلاعات به صورت تکراری ارایه گردد. به عنوان مثال نباید اطلاعاتی در جدول قید شود و سپس همان اطلاعات در شکل هم آورده شود. همچنین در این بخش باید فقط اطلاعات مهم ارایه شود.

د. به هیچ وجه نباید اطلاعات خام در این بخش ارایه شود. اطلاعات باید با نرم افزارهای آماری مناسب، تجزیه و تحلیل شده و ارایه گردد. 

1. بحث

در بخش بحث مقاله، باید نتایج  پژوهش خود را با نتایج مقایسه کرد و دلایل همراستا بودن و یا همراستا نبودن نتایج را توضیح داد. در این بخش نتیجه جدیدی ارایه نمی شود. در قسمت بحث معمولا موارد زیر ارایه می گردد.

1. مختصری از کار انجام شده در حد یک پاراگراف ارایه می شود.
2. فرضیه های پژوهش را نقد و بررسی کرده و به این سوال جواب می دهیم که آیا فرضیه های تحقیق تایید شده و یا تایید نشده اند؟ همچنین دلایل آن را بحث می کنیم.
3. نتایج بدست آمده را تبیین کرده و عوامل موثر بر ایجاد این نتایج را بحث می کنیم.
4. زمان افعال در این بخش بسیار مهم است. وقتی به نتایج پژوهش های قبلی اشاره می کنید از افعال گذشته و در زمان اشاره به اصول و حقایق علمی از افعال حال ساده استفاده می کنیم.

7. جمع بندی (Conclusion)

در این بخش از مقاله باید تمام قسمت های قبلی را با هم تنیده و به صورت دو یا چند پاراگراف ارایه داد.

در جمع بندی معمولا این بخش ها وجود دارد.

1. ضمن بیان سوال اصلی پژوهش، اهمیت تحقیق انجام شده شرح داده می شود.
2. با بیان فرضیه های اصلی پژوهش، دستاورد های اصلی تحقیق را بیان نموده و کاربردهای عملی و اجرایی آنها را شرح می دهیم.
3.  با توجه به نتایج بدست آمده از همین پژوهش، پیشنهاد هایی برای پژوهش در آینده می دهیم.

8. قدردانی (Acknowledgements)

در این بخش از سازمان های حمایت کننده و همچنین از تمام افرادی که در انجام پژوهش به ما کمک کرده اند، قدردانی به عمل می آید. گاها دیده شده که دانشجویان در بخش از مقاله از اساتید خود تشکر کرده اند، در حالی که اساتید از نویسنده گان مقاله بوده اند. بنابراین دقت کنید در این بخش نباید از نویسنده گان مقاله تشکر گردد. 

9. رفرنس ها (References)

رفرنس ها باید بر اساس دستورالعمل و راهنمای مجله برای فرمت بندی آماده شوند. تمام رفرنس ها باید در متن قید شده باشند و همچنین تمام رفرنس  های اشاره شده در متن در بخش رفرنس ها آورده شوند. سبک های مختلفی همانند APA, MLA, Chicago برای رفرنس دهی وجود دارد. سبک رفرنس دهی را مجله تعیین می کند. اگر در زمان نگارش مجله را انتخاب نکرده اید، بهتر است از نرم افزار اندنوت (EndNote) استفاده کنید تا سبک های مختلف منابع، قابل تبدیل به هم باشند.

10. لیست جداول (Tables)

لیست جداول استفاده شده به ترتیب در این بخش قرار می گیرند. برخی از مجلات برای تهیه جدول هم دستورالعمل هایی دارند که باید در نظر گرفته شوند.

11. فهرست اشکال (Figures)

لیست شکل های استفاده شده به ترتیب در این بخش قرار می گیرند. برخی از مجلات برای تهیه شکل ها هم دستورالعمل هایی دارند که باید در نظر گرفته شوند.

12. ضمایم (Appendices)

ضمیمه ها بخش الزامی نمی باشند، اما معمولا ضمایم، اطلاعات خام و ارزشمندی در اختیار خواننده قرار می دهد.